Είναι η πιο δύσβατη περιοχή της Ελλάδας, καθώς οι πολυάριθμες πανύψηλες βουνοκορυφές και οι βαθείς χαράδρες καθιστούν τις συγκοινωνίες δύσκολες και συναρπαστικές! Συνολικά τα Άγραφα έχουν 7 κορυφές με υψόμετρο πάνω από 2.000 μέτρα! Η Καράβα (2.184 μ.), το Ντελιδίμι (2.163 μ.), το Βουτσικάκι (2.154 μ.), η Φτέρη (2.128 μ.), η Λιάκουρα (2.043 μ.), η Μαράθια (2.042 μ.) και τα Καλύβια (2.018 μ.) αλλά υπάρχουν πλήθος κορυφών με υψόμετρο πάνω από 1.900 μέτρα.
Τα αγέρωχα βουνά των Αγράφων είναι πνιγμένα στο ελατόδασος. Τους καλοκαιρινούς μήνες είναι πραγματικό αξιοθέατο της φύσης το “μελό”, το μελωμένο κουκουνάρι του έλατου που κάνει τα δάση να αστράφτουν. Από τα αγραφιώτικα δάση πηγάζουν οι ποταμοί Ταυρωπός και Αγραφιώτης, κοσμημένοι με υπέροχα πέτρινα τοξωτά γεφύρια.
Ιστορία που χάνεται στην αρχαιότητα
Σε πρόσφατη αρχαιολογική έρευνα, ανακαλύφθηκαν λίθινα εργαλεία στην περιοχή, που αποτελούν τα πρώτα δείγματα ανθρώπινης δραστηριότητας από τη Μέση Παλαιολιθική Εποχή. Την αρχαιότητα στη περιοχή των Αγράφων ήταν εγκατεστημένα τα Ελληνικά φύλα των Αγραίων, Απεραντίων, Ευρυτάνων, και Δολόπων.
Τα Άγραφα γνώρισαν ακμή την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Οι Οθωμανοί έκριναν ασύμφορη την εγκατάσταση φρουράς για τον στρατιωτικό έλεγχο της περιοχής, θεωρώντας προτιμότερο να παραχωρήσουν στην περιοχή καθεστώς αυτονομίας και να εισπράττουν μία σταθερή φορολογία. Προχώρησαν λοιπόν το 1525 μ.Χ. στην υπογραφή της συνθήκης του Ταμασίου με την οποία παραχωρήθηκε αυτονομία στην περιοχή των Αγράφων, με αντάλλαγμα την υποχρέωση των κατοίκων να καταβάλλουν ετήσια φορολογία 50.000 γρόσια.
Στα μέσα του 17ου αιώνα, Έλληνες της περιοχής των Αγράφων, συνολικά 32 οικογένειες, λόγω των δύσκολων συνθηκών ζωής στις ορεινές περιοχές μετακινήθηκαν και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Προύσας της Μικράς Ασίας, όπου δημιούργησαν τον οικισμό Δεμιρδέσι (Ντεμερντέσι).
Τα χρόνια που ακολούθησαν η περιοχή αναπτύχθηκε οικονομικά γεγονός που αποτυπώνεται στις μεγάλες εκκλησίες και μοναστήρια που χτίστηκαν αυτή την περίοδο. Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε η τέχνη της αγιογραφίας με τους ντόπιους αγιογράφους να δημιουργούν αξιόλογα εργαστήρια αγιογραφίας.[10] Λόγω του κλίματος μεγαλύτερης ελευθερίας και της οικονομικής ανάπτυξης που επικρατούσε, τα Άγραφα προσέλκυσαν ανθρώπους του πνεύματος όπως ο Ευγένιος Γιαννούλης ο Αιτωλός που ίδρυσε το Ελληνομουσείο Αγράφων, ανώτατη σχολή γραμματικών και θρησκευτικών σπουδών.
Παράλληλα η περιοχή συγκέντρωσε πολλούς φυγάδες που αντιμετώπιζαν προβλήματα με τις οθωμανικές αρχές οι οποίοι συγκρότησαν μαζί με ντόπιους οπλαρχηγούς σώματα κλεφτών. Σε ορισμένους οπλαρχηγούς αυτών των σωμάτων ανατέθηκε από τους Τούρκους η ασφάλεια της περιοχής. Οι ομάδες αυτές αποτέλεσαν τα σώματα των αρματολών.
Σημαντικότερος κλέφτης των Αγράφων ήταν ο Κατσαντώνης που έδρασε την περίοδο 1802-1808. Για τη σύλληψη του οργανώθηκαν από τον Αλή Πασά των Ιωαννίνων πολλές επιχειρήσεις που αποτύγχαναν για αρκετά χρόνια. Από τα Άγραφα καταγόταν και ο οπλαρχηγός της ελληνικής επανάστασης του 1821 Γεώργιος Καραϊσκάκης. Ανέλαβε το αρματολίκι των Αγράφων μέχρι το 1824 και στην συνέχεια ορίστηκε αρχιστράτηγος της Ρούμελης μέχρι τον θάνατό του το 1827.
